Türkiye ve Dünya gündemi (21 Mayıs 2024)

Sayı: 1.077 – Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.375 kelime)

🌦️ Yurdun büyük bir bölümünde parçalı bulutlu bir hava bekleniyor. Güneydoğudaki şehirlerde ise yağmur etkili olacak.

$: 32,20 📈 €: 34,99 📈 BIST 100: 10.739 📈 ₿: 67.347 USD 📈

#Sosyal medyanın gündeminde, Galatasaray-Fenerbahçe derbisinin ardından yaşanan olaylar ve iki takım yöneticilerinin açıklamaları var.

Edirne il sınırı

Türkiye, 2023 yılında Çin’den sonra AB ülkelerine en çok vize başvurusunda bulunan ikinci ülke oldu.

Avrupa Komisyonu verilerine göre geçen yıl yapılan vize başvurularının sayısı bir önceki yıla kıyasla yüzde 37 artarak 1 milyonu aştı. Türkiye’den yapılan vize başvurusu, toplam Schengen vize başvurularının yüzde 11’ine yakınını oluşturdu.

Başvuruların yüzde 21.7’si ise reddedildi. Batı’nın sıkı yaptırım politikalarına rağmen Rusların vize başvurularındaki ret oranı yüzde 19.7 ile Türkiye’nin altında. 2014 yılında 883 bin civarındaki başvurunun ret oranı yüzde 4.4 gibi düşük bir seviyedeydi.

Fotoğraf: Jaanus Jagomägi / Unsplash

En fazla vize başvurusu yapılan ülkeler Yunanistan, Almanya, Fransa ve İtalya olurken Estonya yüzde 42.5 oranıyla Türkiye’nin vize başvurularına en fazla ret veren ülke oldu. Onu, yüzde 39.4 ile Danimarka, yüzde 31.3 ile Finlandiya ve yüzde 27.5 ile Belçika takip etti.

Ret oranı en az olan ülkeler ise yüzde 6.6 ile Slovakya, yüzde 8.7 ile İtalya, yüzde 10.92 ile Slovenya, yüzde 11.94 ile Portekiz ve yüzde 14.6 ile Yunanistan ve Fransa oldu.

Geçen yıl sadece başvurular sırasında 84.4 milyon euro ödendi. Vize başvurusu ücreti dışında banka, tercüme, noter gibi harcamalar ve hızlandırma için alınan ek ücretler de eklendiğinde toplam faturanın 120-150 milyon euroyu bulduğu hesaplanıyor.

TBMM’de kabul edilen teklife göre vize işlemleri, aracı şirketlerden Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfı’na devredilecek. 2023 yılında şirketlerin vizelerden geliri 4.4 milyar lira, Hazine’nin ise 1.1 milyar lira olarak kaydedilmişti.

Balıkesir Gönen’de kaybolduktan 316 gün sonra kemikleri bulunan ekonomist Korhan Berzeg’in ölüm nedeni, Adli Tıp incelemesinde de belirlenemedi. Ceset bütünlüğü olmayan Berzeg’in kemikleri, önümüzdeki günlerde Gönen’de toprağa verilecek.

ABD’de görülen ‘kara para aklama’ davasında tutuksuz yargılanmasına karar verilen iş insanı Sezgin Baran Korkmaz, ‘Türk Günü’ yürüyüşünde katıldığı CNN Türk canlı yayınında “İki ay sonra Türkiye’ye döneceğim” dedi. RTÜK, yayın hakkında soruşturma başlattı.

Muğla Bodrum’da, orman ve SİT alanında Limak Holding tarafından yapılması planlanan turizm tesisi projesi için ‘ÇED gerekli değildir’ kararı verildi. Şirket, 36 bin 220 metrekarelik alandaki projeyi yapmak üzere 49 yıllığına tahsis hakkı kazandı.

Millî Eğitim Bakanlığı, İstanbul’daki tüm okullarda stant açma, afiş ve pankart asımı, konferans ve sınıf ziyareti için TÜGVA’ya izin verdi. Okullarda ‘manevi danışman’ olarak görevlendirilen din görevlileri, öğrencilere ‘değerler eğitimi’ vermeye devam ediyor.

Balıkesir’de bıçaklanarak öldürülen 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Ata Emre Akman’ın annesi Zuhal Akman ve babası Erol Akman anlatıyor: “Kuryelik yaptığını bilmiyorduk.”

Barış Terkoğlu’nun yazısı: ‘Generalin aracıyla kaçakçılık’

bugünkü destekçimiz

Ford Türkiye’nin yenilikçi vizyonu ile hayat bulan sanal influencer Alin Digital Age Tech Summit’teydi

“Geleceği Bugünden Yaşa” mottosu doğrultusunda yenilikçi deneyimlerle hayata heyecan katmak için çalışan Ford Türkiye, ilkleri gerçekleştirmeye bu kez de sıfırdan yarattığı sanal influencer’ı Alin ile devam ediyor. Üstelik bu influencer, çok kısa bir süre içinde Digital Age Tech Summit’te yer aldı ve katılımcıları selamlayarak panelin açılışını yaptı

Ford Türkiye’nin marka stratejisinden doğan, hobileri ve yaşam stili bu stratejiye göre şekillenen bu sıradışı karakter, Türkiye’nin otomotiv alanındaki ilk ve tek sanal influencer’ı.

Alin’in sıradışı ruhu, bir o kadar benzersiz olan, Ford’un ikonik aracı Mustang’in elektrikli versiyonu Mach-E ile  “Akım seni sıradana götürür, Alternatif Akım sıradışını yaşatır” sloganıyla öne çıkan bir reklam filminde buluşuyor.

Baştan sona gerçeğe tamamen kapalı ortamda çekilen filmde, üst düzeyde oyun geliştirme motoru olarak bilinen Unreal Engine teknolojisi ve Meta Human Creator modülü kullanılıyor.

Alin ile birlikte Digital Age Tech Summit’e katılan Ford Türkiye Pazarlama Lideri Talat İşçioğlu, şu ifadeleri kullandı: “Alin şu an hem gerçek bir karaktere hem de sanal bir yüze sahip, bu haliyle de benzersiz. Amacımız, insani dokunuşu kaybetmeden Alin ve yapay zekânın birleşimi ile içeriklerimizi zenginleştirmek. Bu anlamda takipçileriyle olan etkileşim bizim için çok önemli bir veri. En iyisi Instagram’dan @virtualalin hesabını takip edin, sonra olacakları hep birlikte görelim.”

politika

Ankara’da ‘kriz’ yaratan Ayhan Bora Kaplan soruşturmasında, organize suçlardan sorumlu müdür yardımcısı Murat Çelik, organize suçlarla mücadele şube müdür yardımcısı Şevket Demircan ve komiseri Ufuk Gültekin’in aralarında bulunduğu 7 kişi tutuklandı. Bu üç isim, Kaplan’ı gözaltına almıştı. Soruşturmada kilit isimlerden birinin eski bakan Soylu olduğunu söyleyen CHP sözcüsü Yücel, Soylu’nun dokunulmazlığının kaldırılmasını istedi. Serbest bırakılan polis müdürü Kerem Öner’in ifadesi: “Beni operasyona dâhil etmediler.”

• CHP’nin eski lideri Kılıçdaroğlu’nun görev yaptığı dönemdeki danışmanlarından Ramazan Kubat, davadaki ‘gizli tanık soruşturması’nda tutuklandı. Kubat, gizli tanık Serdar Sertçelik’in ‘çakarlı araçla’ yurtdışına kaçırılmasında rol almakla suçlandı. MHP’nin eski yöneticisi Kubat, 2022’de Kılıçdaroğlu’nun danışmanı olmuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, karar çıkan Kobani Davası’yla ilgili ilk kez konuştu: “Karar kayıplarının acısıyla son 10 yıldır Kerbela’ya dönmüş yüreklere su serpmiş, adaletin tecellisine olan inancı yeniden güçlendirmiştir.”

Tutuklu siyasi Demirtaş’ın verdiği söyleşi: “Ceza verildi diye ‘benden sonrası tufan’ demem. Yeter ki demokratik bir çözüm ve barış sağlansın, desteklemekte tereddüt etmeyiz.”

Faruk Bildirici’nin yazısı: ‘Roma gezisi, davetli gazetecilik ve Murat Ongun’un yanıtı’

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: ‘AKP’de ‘sokak köpeği’ zirvesi’

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran’ın kuzeybatısında meydana gelen helikopter kazasında hayatlarını kaybetti. Ülkede beş günlük ulusal yas ilan edildi. Kazanın nedeni henüz bilinmiyor. Reisi’nin ölümüyle İran’da 50 gün içinde cumhurbaşkanlığı seçimi düzenlenecek. Anayasaya göre seçime kadar cumhurbaşkanlığı görevini Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı Muhammed Muhber yürütecek.

• İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin bulunduğu helikopterin enkaz bölgesini, Türkiye’den gönderilen insansız hava aracı ‘Akıncı’ tespit etti. ‘Akıncı’, Türkiye’deki üssüne dönüş yolunda Van üzerinde ay yıldız çizdi. 200 bini aşkın kişi, ‘FlightRadar24’ uygulaması üzerinden ‘Akıncı’nın düşen helikopteri arama çalışmalarını takip etti.
• BBC derlemesi: ‘Reisi kimdir?’, İran’ın geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Muhber kimdir? Oksijen’in derlemesi: ‘Havacılık kazalarında ölen ülke liderleri’

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Karim Than, İsrail Başbakanı Netanyahu ve Hamas liderlerinden Yahya Sinvar hakkında savaş suçu işledikleri gerekçesiyle tutuklama emri çıkarılmasını talep etti. Başsavcı Netanyahu dışında İsrail Savunma Bakanı Gallant’ın ve Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye ve Hamas’ın askerî kanadı olarak bilinen İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın lideri Muhammed El Masri’nin de tutuklanmalarını istedi. Bir sonraki aşamada ICC yargıçları delillerin tutuklama emri çıkartmak için yeterli olup olmadığına karar verecek.

Almanya’da hükümet, kısa vadeli olarak zorunlu askerliği yeniden getirmeyi planlıyor. Savunma Bakanlığı’nın hazırladığı planda, 18 yaşına giren tüm erkek ve kadınların askerlik eğitimi alması zorunlu olacak. Kadınların da askerlik eğitimi almaları için bir anayasa değişikliği gerekiyor. Eğer parlamento bu değişikliği onaylamazsa sadece 18 yaşına basan erkekler için geçerli olacak bir düzenleme yapılacak. 2011’de zorunlu askerliği askıya alan Almanya’da ordunun mevcut asker sayısı 180 bin.

Afganistan’da ay başından bu yana meydana gelen sellerde hayatını kaybedenlerin sayısı 400’ü geçti. Son iki günde Ghor ve Faryab bölgelerindeki sellerde 100’e yakın can kaybı yaşandı. 2 binden fazla evin tamamen yıkıldığı sellerde, 4 binden fazla bina da zarar gördü. Geçen hafta meydana gelen sel felaketinde en az 315 kişi hayatını kaybetmişti.

Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, ‘yabancı ajan’ yasa tasarısı olarak tanımlanan düzenlemeyi veto etti. İktidar partisi Gürcistan Rüyası, Zurabişvili’nin vetosunu geçersiz kılmaya yetecek çoğunluğa sahip ve önümüzdeki günlerde bunu yapması bekleniyor. Ülkede büyük tepki çeken yasaya göre medya ve sivil toplum kuruluşlarının, fonlarının yüzde 20’sinden fazlasını yurtdışından almaları durumunda ‘yabancı etki ajanı’ olarak kayıt yapmasını zorunlu kılıyor.

ekonomi

Fotoğraf: Abdurrahman Antakyalı / Depo Photos

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, kira artışlarında yüzde 25’lik sınırın devam etmesi için herhangi bir çalışmanın yapılmadığını söyledi. Şimşek ayrıca “Birtakım istisna ve muafiyetler hariç KDV’de bir artış öngörmüyoruz” diyerek bu yıl vergi oranlarında bir artış yapılmacağını yineledi. Ekonomist Mahfi Eğilmez, yılın ilk dört ayında 807 milyar liraya ulaşan nakit açığını finanse etmek için ‘çok ciddi vergi artışları’ yapılacağı görüşünde.

TSPB verilerine göre yerli yatırımcıların finansal varlıkları içinde hisse senedinin payı, nisan ayı sonunda yüzde 13.95 ile yılın zirvesine çıktı. Bu oran, Eylül 2023’te yüzde 14.18 ile tarihin en yüksek seviyesini kaydetmişti. Merkezî Kayıt Kuruluşu verileri de 17 Mayıs itibarıyla hisse senedi piyasasında toplam yatırımcı sayısının 8.6 milyon kişiyle rekor seviyede olduğunu gösteriyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın aroma ve boyayla zeytinyağına benzetilen sıvı yağlara ruhsat vermeye başladığı iddia ediliyor. Sektör temsilcileri, isminde ve etiket tasarımında zeytini çağrıştıran imgeler kullanılan bu ürünlerin henüz marketlerde satışa çıkmadığını ancak ucuz otel, restoran, kafe ve yemek şirketlerinde kullanıldığını söyledi.

Sky News, İngiltere’den çekilen teslimat şirketi Getir’in, Tottenham Hotspur futbol kulübüne antrenman sponsorluğu kapsamında 5 milyon sterline yakın borcu olduğunu yazdı. Getir, söz konusu iddiayı yalanladı.

İrlanda merkezli havayolu şirketi Ryanair, eski İngiltere İçişleri Bakanı Amber Rudd’un yönetim kuruluna katılmasıyla birlikte 1.9 milyar euroluk rekor kâr açıkladı. Şirket ayrıca, yaz bilet fiyatlarının beklenenden daha düşük olacağını duyurdu.

Taşımacılık şirketi Uber, İngiltere’nin başkenti Londra’daki sürücülere elektrikli araçlara geçiş için çeşitli teşvikler vereceğini duyurdu. Elektrikli aracı olmayan sürücülere  yeni veya ikinci el bir elektrikli araç alması için 5 bin sterlin hibe ve 750 sterlin değerinde üç aylık ücretsiz şarj kredisi verilecek.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Süper Lig’de şampiyonluk, Fenerbahçe’nin Galatasaray’ı deplasmanda 1-0 mağlup etmesiyle son haftaya kaldı. Galatasaray, ligin son haftasında deplasmanda karşılaşacağı Konyaspor’dan bir puan alması durumunda şampiyonluğunu elde edecek. Sarı-Kırmızılıların üç puan gerisinde bulunan Fenerbahçe’nin şampiyonluğu için Galatasaray’ın yenilmesi ve Sarı-Lacivertlilerin son haftada İstanbulspor’u devirmesi gerekiyor. Öte yandan Konyaspor, Galatasaray’dan bir puan alırsa kümede kalacak.

NBA’de konferans finallerine yükselen takımlar belli oldu. Indiana Pacers, Yedinci maça giden serinin son maçında New York Knicks’i 130-109’luk skorla devirerek Doğu Konferansı finalinde Boston Celtics’in rakibi oldu. Batı’da yedinci maça giden seride ise Minnesota Timberwolves, son şampiyon Denver Nuggets’ı deplasmanda 98-90 mağlup etti ve Batı finalinde Dallas Mavericks’in rakibi oldu.

Spor ekranı: Çorum FK-Bodrumspor (20.00/TRT Spor), Bologna-Juventus (21.45/S Sport).

kapsül öneriyor

Kapsül’de hafta sonu | Business: ‘Digital Age Tech Summit’in ardından’, Pazar: ‘19 Mayıs, stadyumlar ve kolektif hafıza’

Khruangbin’in yeni albümü: ‘A LA SALA’

Liverpool’un Jürgen Klopp’a vedası ve özel anlar.

Kaan Sezyum’un yazısı: “Beslenmenin ve doymanın lüks olduğu muhteşem bir çağa hoş geldiniz.”

Nilay Örnek’in araştırma yazısı: ‘Sirkeci’deki Ata Refik Han’

bantmag. dosyası: ‘Hakan Bıçakçı ile hangi film?’

günün sözü

“Biz piyasadan döviz almasak dolar 30 liranın altına düşerdi.”

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, şu anda kura herhangi bir müdahale olmadığını ancak Merkez Bankası’nın döviz biriktirdiğini vurguladı.

Kaynak: kapsül.com.tr