Şerife Altunbay’ın yazısı;
Biliyoruz ki standart sözleşmeler, iki tarafın şartlarını (genellikle yasalar tarafından uygulanabilir) açıklar ve uygular. Ancak uygulamada, standart sözleşmelerin aksine akıllı sözleşmeler, tamamen şifreleme kodu ile gerçekleşir.
Başka bir deyişle akıllı sözleşmeler, yaratıcıları tarafından ayarlanmış ve çalıştırılan programlardır. Blockchainin hesap tutulan defter vazifesi gördüğünü de düşünebiliriz. Kod işlevleri içerirler, diğer sözleşmelerle etkileşim kurabilirler ve verileri depolayabilirler. Yaratıcıları tarafından ayarlanmış ve çalıştırıldıkları için sunulan hizmetler tamamen dijital paraya ait ağ, yani Blockchain üzerinden gerçekleşir. Ancak ağlar kendilerini imha edecek şekilde programlandıysa verileriniz yok olabilir.
İlk kez 1993 yılında tasarlanan bu fikir, bilgisayar bilimcisi ve kriptografcı Nick Szabo tarafından bir çeşit dijital kayıt makinesi olarak tanımlanmıştır.
Örneğin; kimya mühendisi olduğunuzu düşünelim ve elinizde ciddi formüllerin yazılı olduğu dokümanlar olsun, bunları en güvenli nerede depolayabilirsiniz? 256 bit ve 64 karakterle kodladığınız dokümanınızı Blockchain’de akıllı sözleşme özelliği ile şifreleyebilirsiniz.
Başka bir örnek vermek gerekirse; diyelim ki bir araç kiraladınız. Kiralama bedelini Blockchain aracılığıyla kripto para ile ödediniz. Bunun karşılığında akıllı sözleşmede bulunan bir makbuz alırsınız; kiralama şirketi size belli bir tarihte son bulacak olan dijital bir şifre verir. Şifre zamanında gelmezse Blockchain, ödediğiniz parayı size geri iade eder. Kiralama şirketi, şifreyi kiralamanın başlangıç tarihinden önce gönderirse sistem, zamanı geldiğinde şifreyi size, ücreti de kiralama şirketine bırakır. Yüzlerce insan yapılan bu akıllı sözleşmeye tanıktır ve teslimat sorunsuzca gerçekleştirilir. Şirket size şifreyi gönül rahatlığıyla verir. Çünkü alacağı ödemeden emindir.
Akıllı sözleşmelerle birlikte avukat, noter, emlak vb herhangi bir aracıya ihtiyaç olmadan, kripto para birimi protokollerini kullanan akıllı sözleşmeler sözleşme maddelerini tanır, uygular hatta yerine getirilmesini zorunlu kılar. Bu da daha güvenli olmasını sağlar.
Şifrelenmiş Blockchain üzerinde uygulanan akıllı sözleşmeler, şu an kullanılan hizmetlere göre önemli avantajlara sahip. Öncelikle, hukuk yerine yazılım kullanılarak kurulan, merkezi olmayan, açık bir ağ üzerinde çalışıyor olabilmek. Buna ek olarak akıllı sözleşme özelliği, Blockchainde işlemleri tek bir defter üzerinde kamuya açık kodlar. Ekonomik faaliyetlerin ise daha kolay koordine edilmesine olanak tanır.
Ekovizyon Dergisi/ekovizyon.com.tr
POST A COMMENT.