Bir grup sivil toplum kuruluşu, görme engellilerin kitaplara erişim hakkının ihlal edildiğini belirterek yetkililere çağrıda bulundu. Eğitimde Görme Engelliler Derneği, Engelsiz Erişim Derneği, Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği ve Körüz Biz Derneği tarafından yapılan ortak açıklamada, görme engellilerin bilgiye erişimde yaşadıkları büyük zorluklar vurgulandı. Dernekler devamla şu açıklamayı yaptılar: “Görme engellilerin bilgiye ve eğitime erişimi temel bir insan hakkıdır. Bu hak, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi (Madde 21 ve 24) Marakeş Antlaşması ve Türkiye’deki kanunlarla (5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Ek Madde 11 ve 6279 Sayılı Kanunun Madde 8) güvence altına alınmıştır. Ancak mevcut durumda görme engelliler için kitaplara ve diğer bilgi kaynaklarına erişim hala büyük bir sorundur. Görme engellilerin kültürel, sanatsal, bilimsel ve edebi eserlere erişim hakkını güvence altına alan 6279 sayılı kanun, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na doğrudan sorumluluk yüklemektedir. Kanun 2012 yılında yürürlüğe girmesine rağmen bugüne kadar uygulanmamıştır. Bu kanunun 8. Maddesi, belirli eserlerin görme engellilere sunulmak üzere Millî Kütüphaneye gönderilmesini öngörmektedir. Benzer şekilde, Çoğaltılmış Fikir ve Sanat Eserlerinin Derlenmesi Hakkında Yönetmelik de bu eserlerin telif sorunları olmaksızın görme engellilerin hizmetine sunulmasını düzenlemektedir. Ancak bu düzenlemelerin yürürlüğe girmesinden bu yana hiçbir adım atılmamıştır.”
Yasa var ancak uygulama yok
Dernekler, 6279 sayılı Kanun’un görme engellilerin kültürel, sanatsal, bilimsel ve edebi eserlere erişim hakkını güvence altına almasına rağmen, bu hakkın yeterince kullanılmadığını belirtti. Kanunun 2012 yılında yürürlüğe girmesine rağmen, görme engellilerin kitaplara erişimini sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirilmediği ifade edildi.
“Bilgiye erişim temel bir hak”
Dernek temsilcileri, “Bilgiye erişim, temel bir insan hakkıdır. Ancak görme engelli vatandaşlarımız, bu haktan yeterince yararlanamıyor. Kitaplar, bilginin en önemli kaynaklarından biridir ve görme engellilerin de bu kaynağa eşit şekilde erişme hakkı vardır” dedi.
Dernekler konu hakkınd ayaptıkları açıklamada devamla şöyle dediler: “Bu kampanya ile hedefimiz Kültür Bakanlığı’nın görme engellilere yönelik sorumluluklarını yerine getirmesini, görme engellilerin ihtiyaçlarını karşılayan daha fazla kitap ve bilgi kaynağının erişilebilir hale getirilmesini, tüm dijital ve basılı kitapların görme engellilerin kullanımına uygun formatlarda sunulmasını sağlamak ve eğitim ile kültür kurumlarının görme engellilere yönelik hizmetlerin artırılması konusunda bilinçlendirilmesi ve teşvik edilmesidir. Bilginin erişilebilir kılınmasının önemini vurguluyor ve bu haklarımızın uygulanması için gerekli yasal ve eylemsel mücadelemizde imzanızla yanımızda olmanızı istiyoruz. Francis Bacon’un dediği gibi “Bilgi güçtür.” Bu sözün hala geçerliliğini koruduğunun bilinciyle, insanın kendini gerçekleştirme ve maddi-manevi varlığını geliştirme yolunun bilgiden geçtiğine inanıyoruz. Bu önemli mücadelemizde başarıya ulaşmak için sizin desteğinize ihtiyacımız var. Siz de bu kampanyaya katılarak imzanızı atın ve görme engellilerin bilgiye erişim hakkını savunun. İmza ve paylaşımlarınızla, çoktan çözülmüş olması gereken bir problemi tarihin tozlu sayfalarına göndermeye ne dersiniz? Dayanışmanın gücüne inanıyoruz. İnanıyoruz ki imzalarımız aynı zamanda bilinçlenme aracına dönüşecek, “sağlamcılığın” kalesinde gedikler açacaktır.”
Kültür Bakanlığı’na çağrı
Dernekler, Kültür Bakanlığı’na çağrıda bulunarak, görme engellilerin kitaplara erişimini sağlayacak düzenlemelerin bir an önce hayata geçirilmesini talep etti. Ayrıca, kütüphanelerin görme engellilere yönelik hizmetlerinin artırılması ve tüm dijital ve basılı kitapların görme engellilerin kullanımına uygun formatlarda sunulması gerektiğini belirtti.
Kampanya başlatıldı
Sivil toplum kuruluşları, bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla bir imza kampanyası başlattı. Kampanyaya katılan vatandaşlar, görme engellilerin bilgiye erişim hakkını destekleyeceklerine dair imza atıyorlar.
“Bilgi güçtür” diyen dernek temsilcileri, bu mücadelede herkesin desteğini bekliyor.