13 Haziran Perşembe sabahından herkese günaydın.
Diyarbakır Barosu’nun eski başkanı Tahir Elçi‘nin 2015’te öldürülmesine ilişkin davada sanık polisler beraat etti. Davanın avukatları kararı Aposto’ya değerlendirdi. Öte yandan AGOS Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink suikastının tetikçisi Ogün Samast‘ın yargılandığı davanın ise zaman aşımı gerekçesiyle düşürülmesi talep edildi. Bugün ayrıca bültende, Bahçeli’nin “ittifak” çıkışını, Fed’in faizi sabit tutma kararını, AB’nin Çin’den ithal edilen araçlara getirdiği ek vergiyi, Fransız şarkıcı Françoise Hardy ve NBA’in logosuna ilham veren Jerry West’e veda haberlerini bulabilirsiniz.
PİYASALAR/EKONOMİ
• BIST 100 endeksi günü 89,4 milyar TL hacim ve %1,14 kazançla 10.165 puan seviyesinden tamamladı. Güne sakin bir açılışla başlayan ancak hem sabah saatlerinde, hem de öğleden sonra gelen alımlarla tırmanışını hızlandıran endeks, 5 günlük düşüş serisini sona erdirmesinin ardından ikinci gününde de yükseliş kaydetmeyi başardı.
- Bununla birlikte: Fed’in şahin politikalarına rağmen S&P 500 endeksi de günü ilk kez 5.400 bandının üzerinde kapattı.
• ABD Merkez Bankası (Fed) politika faizini %5,25-5,50 aralığında sabit tuttu. 2024 yılı için çekirdek enflasyon beklentisi %2,8’e yükseltilirken Fed bu sene tek faiz indirimi yapacağının sinyalini verdi. Karar metninde ekonomik aktivitenin ve işgücü piyasasının güçlü seyrettiği belirtildi.
• ABD’de enflasyon (TÜFE) Mayıs ayında aylık bazda değişim göstermedi. Yıllık enflasyon ise %3,3 olarak açıklandı. Enflasyon Nisan ayında yıllık %3,4 ile beklentilerin hafif altında kalmıştı. Enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE ise Mayıs ayında aylık %0,2, yıllık da %3,4 artış gösterdi.
• Fitch Ratings Bankalar Direktörü Ahmet Emre Kılınç, Türkiye’nin kredi not görünümünü yükselttiğini ve bunu takiben Türkiye’deki birçok bankanın da notunun artırıldığını anımsatarak, bankaların son bir yılda yaklaşık 4,6 milyar dolar sermaye benzeri ihracı yaptığını ve dış finansman kaynaklı risklerinin azaldığını vurguladı.
İŞ DÜNYASI/TEKNOLOJİ
• Apple, 1 trilyon dolar marka değerini aşan ilk şirket oldu. Pazar araştırma şirketi Kantar’ın BrandZ metriklerine göre marka değerini önceki yıla göre %15 artıran Apple, 753 milyar dolar seviyesindeki Alphabet ile 713 milyar dolar olarak ölçülen Microsoft’u geride bıraktı. ABD merkezli şirketin piyasa değeri ise 3 trilyon doların üzerinde.
• AB Komisyonu, Çin’den ithal edilen araçlara ek vergi getiren yeni düzenlemeyi onayladı. Buna göre BYD’nin ürettiği araçlara %17,4, Geely’nin ürettiklerine %20, SAIC üretimi olanlaraysa %38,1 ek vergi uygulanacak.
- Dahası: Temmuz’dan itibaren yürürlüğe girmesi beklenen ek verginin AB ile işbirliği yapacak diğer şirketlere %21, yapmayanlaraysa %38,1 oranında uygulanacağı bildirildi.
- Küresel lojistik devi FedEx, Avrupa’da yaklaşık 2 bin ofis çalışanını önümüzdeki 18 ay içinde işten çıkarmayı planladığını duyurdu.
TEKNOLOJİ
• OpenAI’ın Fransa merkezli rakibi Mistral AI, 5,8 milyar avro değerleme üzerinden 600 milyon avro yatırım aldı. General Catalyst’in yanı sıra Lightspeed, Andreessen Horowitz, Bpifrance ve BNP Paribas’ın liderlik ettiği yatırım turuna Nvidia, Salesforce, Samsung ve IBM de katıldı.
• Çin merkezli girişim Ex-Robots, gelişmiş yüz ifadeleri ve mimiklere sahip insansı robotlarını tanıttı. Duygusal ifade yeteneğine sahip robotların fiyatlarının 160 bin avroya kadar çıkabildiği ve psikolojik danışmanlık ile terapi alanlarında rol almaları hedefleniyor.
• Elon Musk, X’te beğenilerin artık gizli olduğunu bildirdi. Değişikliğin kullanıcı gizliliğini korumak için yapıldığını savunan Musk, paylaşımları kimlerin beğendiğini yalnızca paylaşım sahiplerinin görebileceğini duyurdu. Kullanıcılar ise değişikliği bot etkileşimlerini gizlemek amaçlı olduğu gerekçesiyle eleştirdi.
DÜNYA
• İsrail’in Lübnan’ın güneyindeki Jouya köyüne düzenlediği saldırı sonucunda Hizbullah’ın üst düzey saha komutanı Ebu Taleb ve üç asker öldürüldü. Hizbullah saldırıya yanıt vererek İsrail’in kuzeyine yoğun füze saldırısı başlattı.
• BM, İsrail ordusu ve güvenlik güçlerini çatışma bölgelerinde çocuklara zarar verenler kara listesine aldı.
- Ayrıntılar: BM’nin raporunda 2023 yılında çocuklara yönelik 32 bin 990 ağır ihlal kayda geçerken; bunların 7 bin 837’inin İsrail ordusu ve İsrailli yerleşimciler tarafından Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki 4 bin 247 Filistinli çocuğa yönelik yapıldığı kaydedildi.
• ABD Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray’da Juneteenth Ulusal Bağımsızlık Günü (ABD’de köleliğe son verilmesi) kutlamaları sırasında herkesin dans ettiği sırada bir süre hareketsiz biçimde durdu.
• NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Macaristan’ın NATO’nun Ukrayna’ya yönelik planladığı uzun vadeli destek faaliyetlerinde yer almayacağı ancak engel de olmayacağı konusunda anlaşmaya vardı.
TÜRKİYE
• AGOS Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesine ilişkin davada mütalaasını sunan savcı, tetikçi Ogün Samast ve 6 sanık hakkında zaman aşımı nedeniyle davanın düşürülmesini talep etti. Duruşma, 16 Ekim’e ertelendi.
- Bir adım geriden: 15 Kasım 2023’te tahliye edilen Samast hakkında “silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” suçundan 7 yıl 6 aydan 12 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlanmıştı.
• MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile CHP lideri Özgür Özel arasındaki görüşmeye dair yazılı açıklama yaptı. Açıklamada “AK Parti içindeki gayri memnun kesimin devamlı suyu bulandırmasını da dikkate alarak, AK Parti ile CHP arasında geniş tabanlı bir ittifakın vücuda gelmesi, buna da altılı masanın diğer unsurlarının desteği MHP’nin samimi dileği ve temennisidir” denildi.
- Dahası: Bahçeli, isim vermeden Sinan Ateş cinayetine de değindi ve kendilerine karşı “itibar suikastı yapıldığını” savundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Salı günü Sinan Ateş’in eşi Ayşe Ateş ve kızlarını da ağırlamıştı.
- Öte yandan: Bahçeli’den sonra AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik açıklama yaptı ve “Cumhur İttifakı yoluna kararlılıkla devam etmektedir” dedi.
• İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) yayımladığı İstanbul Barometresi araştırmasının Mayıs sonuçlarına göre İstanbul’un ilk üç sorunu %55,8 ile ulaşım, %49,8 ile ekonomik problemler ve %44,9 ile olası Marmara depremi oldu.
• Reuters’a verdiği mülakatta “NATO’nun genişlemesi ve F-16 satış anlaşmasının ardından Türkiye Batı’ya demir attı” diyen ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, “Türkiye’nin BRICS’e girmemesini umuyorum ama eğer gerçekleşirse küçük bir diplomatik değişim beklenebilir” ifadelerini kullandı.
KARAR
Tahir Elçi davasında beraat: Avukatlar ne diyor?
Eski Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi’nin 2015’te Sur ilçesinde vurularak öldürülmesine ilişkin davanın karar duruşması Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Elçi cinayeti davasında tutuksuz yargılanan sanık polisler Mesut Sevgi, Fuat Tan ve Sinan Tabur’un “taksirle ölüme neden olma” suçunu işlediklerinin sabit olmadığı gerekçesiyle beraatlarına karar verdi. Mahkeme Başkanı, dosyaya dair kararın tamamını okumadan salondan ayrıldı.
Kararın açıklanmasından önce Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren ve Tahir Elçi Vakfı Başkanı Mahsum Batı, mahkemeden adil bir karar çıkacağına inanmadıklarını söyleyerek protesto için alkışlarla salondan çıktı. Elçi’nin vurulduğu Dört Ayaklı Minare’ye doğru yürüyen avukatlar, “Mahkeme hiçbir talebimizi kabul etmedi, vereceği kararın bizim için hükmü yok” dedi.
Duruşmayı çok sayıda ilin baro başkanı, avukatlar, hak savunucuları, siyasetçiler ve uluslararası kurumların temsilcileri izledi. Yoğun katılımın olduğu duruşmanın yapıldığı Diyarbakır Adliyesi çevresinde çok sayıda polis ve zırhlı araç bekletildi.
Duruşmada neler yaşandı?
Duruşmada, savcının esas hakkındaki görüşüne karşı taleplerde bulunan Tahir Elçi’nin kardeşi Mehmet Elçi, “Onun vurulduğu anı çeken kamerada 13 saniyelik görüntü kayıp. Bu görüntüleri istemediler. Savcılar, birkaç tanığı tehdit ve şantajla Elçi’nin aleyhine ifade vermeye zorladı. Mahkeme heyeti olarak olayı çözmemek için elinizden geleni yaptınız. İlk duruşmada Türkan Elçi’yi duruşmadan çıkarmakla tehdit ettiniz. Beraat kararı istiyorsunuz, bu doğru bir karar değil” dedi.
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Erinç Sağkan ise savcının mütalaasına katılmadıklarını belirterek, “25 yıllık avukatım, ilk defa bir Cumhuriyet Savcısı’nın katılanlar lehine değil, sanıklar lehine tutum aldığını görüyorum. Bu dosyada sanık olacak kişiler tanık olarak dinlendi. Bunların şüpheli olarak ifadelerinin alınması için Elçi ailesinin avukatları yıllarca mücadele etti” dedi.
- Bir adım geriden: Tahir Elçi, 28 Kasım 2015’te Diyarbakır’ın Sur ilçesinde tarihî Dört Ayaklı Minare’nin önünde yaptığı basın açıklamasının ardından çıkan silahlı çatışmada başından vurularak öldürüldü. Gazi Caddesi’nde güvenlik güçleri ile iki PKK’lı arasında silahlı çatışma çıkmış; polis memurları Ahmet Çiftasan ve Cengiz Erdur hayatını kaybetmişti. Tahir Elçi ve bir grup gazeteci de çatışmanın ortasında kalmıştı. Elçi’nin ölümüne neden olan merminin çekirdeği bulunamadı.
- Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nca 25 Nisan’da mahkemeye sunulan mütalaada, ”Tahir Elçi’nin nereden geldiği tam olarak tespit edilemeyen bir kurşunla hayatını kaybettiği” belirtilmişti.
- Elçi’nin vurulduğu sırada olay yerinde olan üç polis memuru hakkında, “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermek” suçlamasıyla 3 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası istenmişti.
- Savcı ise esas hakkındaki mütalaasında hangi polis memurunun silahından çıkan kurşunun ölüme sebebiyet verdiğini tespit etmenin imkansız olmasını gerekçe göstererek üç polis memuru için beraat talebinde bulunmuştu.
Dönemin başbakanı ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, daha önce yaptığı bir açıklamada, “Tahir Elçi cinayeti siyasi bir cinayettir. Mahkeme heyeti çağırırsa ifade veririm” demişti. Mahkeme önce Davutoğlu’nun dinlenmesine karar vermiş, ancak 19 Eylül 2023’te aldığı ara kararla, dosyaya yenilik katmayacağı gerekçesiyle bu karardan vazgeçmişti.
CHP’li Tanrıkulu: Kabul edilemez
Aposto’ya konuşan CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, mahkemenin verdiği beraat kararının kabul edilemeyeceğini söyledi. Tanrıkulu, Elçi davasının son dönemin en önemli siyasi suikastlarından biri olduğunu belirtti:
“Tahir Elçi’yi kim katlettiyse bu kararı veren de onlar. Hukuksal süreç devam edecek ama maalesef hukuksal süreçlerden de çok fazla bir şey beklemek mümkün değil.”
Tanrıkulu, iktidar değişmediği sürece Türkiye’de hukukun tam olarak sağlanamayacağını savundu:
“Bu cinayetleri hazırlayan, sanıkları koruyan iktidar değişmediği sürece adalete ulaşmak mümkün olmayacak. Bu cinayete giden süreci kim hazırlamışsa, cinayeti kim gerçekleştirmişse yargı, süreci ona uygun yürüttü ve böyle bir karar çıktı. Rejim değişmeden adalete ulaşmak, gerçek failleri yargılamak mümkün değil.”
Tanrıkulu, duruşma salonundan zorla çıkarıldığına dair haberleri de yalanladı:
“Ben bugün mahkeme salonundan çıkarılmadım. Kim beni çıkarabilir? Mahkeme salonundan çıkarıldığımla ilgili haberler doğru değil.”
Avukat Batı: Kamera kayıtları örtbas edildi
Mahkemenin kararını Aposto’ya değerlendiren Tahir Elçi Vakfı Başkanı Avukat Mahsum Batı, “İlk duruşmada bizi ve Türkan Elçi’yi duruşma salonundan çıkarmakla tehdit ettiler. Dolayısıyla ilk duruşmadan mahkemenin ne yapmaya çalıştığı belliydi” dedi.
Savcılığa delil olarak verdikleri kamera kayıtlarının örtbas edildiğini söyleyen Batı, “Belki failleri açığa çıkarırız diye her zaman umudumuzu koruduk. Bugün dönüp baktığımızda olayın ilk birkaç gününde tüm bunların ayarlandığını gördük. Bugünkü duruşmada da faillerin cezasızlık politikası çerçevesinde korunduğu ortaya çıktı” diye konuştu.
Duruşmada kararın açıklanmasından önce Batı ve diğer avukatlar, mahkemeyi protesto etmek amacıyla alkışlarla salondan çıktı. Batı, protestonun nedenini şu sözlerle açıkladı:
“Her üç fail de taksirle insan öldürmekten yargılanıyor. Dolayısıyla bizim dosyaya sunduğumuz tüm deliller de göz önüne alındığında suikastın plan dahilinde yapıldığını gösteriyor. Bu duruşmaya kadar bizim taleplerimiz dikkate alınmayınca biz de bugün duruşmada böyle bir tavır aldık.”
Bundan sonra ne olacak?
Tahir Elçi davasının uzun soluklu davalardan biri olduğunu belirten Batı, mücadeleye devam edeceklerini söyledi. Batı, “Bunun istinafı, Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi var. İstinaftan da bir şey çıkacağını düşünmüyorum çünkü bizim savcılığa verdiğimiz deliller bile karartılmışken istinaftan da bir şey çıkmaz” dedi.
KÜLTÜR/SANAT
• Hakkındaki cinsel taciz iddiaları nedeniyle oyunculuk kariyeri sona eren aktör Kevin Spacey, verdiği röportajda erkeklere geçmişte “çok fazla dokunarak temas ettiğini” kabul etti. Spacey, röportajında “sınırları zorladığını” belirterek birilerine rızaları dışında cinsel kasıtla dokunmuş olabileceğini söyledi.
• Fransız pop şarkıcısı Françoise Hardy, 80 yaşında hayatını kaybetti. 1960’lardan beri Fransız müziğinin meşhur hitlerine imza atan Hardy, filmlerde de oynamıştı. Uzun süredir kanserle mücadele eden sanatçı, 2021’de ötanazi taraftarı olduğunu söylemiş ve Fransa hükümetini bu konudaki “insanlık dışı” tutumu nedeniyle eleştirmişti.
• Eleştirmenler ve oyuncular, House of the Dragon dizisinin 16 Haziran’da başlayacak ikinci sezonunu değerlendiriyor.
ALTERNATİF GÜNDEM
• İstanbul Park’ın, önceki işletmecinin tahliye esnasında verdiği zarardan dolayı şu anda Formula 1 yarışlarına ev sahipliği yapabilecek durumda olmadığı bildirildi.
- Neden önemli? İhaleyi kazanan işletmeci firmanın bir ay içinde FIA ile anlaşmaya vararak yarışların 2026 yılı itibarıyla başlayacağına yönelik garanti vermesi gerekiyordu.
• Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), ateşli hastalıklara neden olan ve Asya Kaplan Sivrisineği (Aedes albopictus) olarak bilinen sivrisinek türünün kuzey, doğu ve batı Avrupa’da yayılmaya başladığını duyurdu.
• Silüeti NBA logosuna ilham kaynağı olan Jerry West, 86 yaşında hayatını kaybetti. Profesyonel kariyeri boyunca Los Angeles Lakers forması giyen West, 14 kez All-Star olmuş ve 1 NBA şampiyonluğu kazanmıştı.
AYRILMADAN ÖNCE
Neyi öğreniyoruz? apéro‘dan kişisel tat kütüphanemizi oluşturmayı ve damak tadımızı geliştirmeyi.
Neye dikkat ediyoruz? ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’ın yapay zekadaki gelişmelerin yarattığı risklere dair uyarılarına.
Neyi okuyoruz? Erhan Aslanoğlu’nun Exante‘de yazdığı doğrudan yatırım çekme stratejilerini.
Kaynak: Aposto Gündem
POST A COMMENT.