Adnan Ateş, İstanbul
Değerli okuyucular yazıma başlamadan önce belirtmek istediğim bir uyarı var; Bu yazı yatırım tavsiyesi kapsamında değildir. Bitcoin dâhil herhangi bir Kripto Para hakkında yeterli donanıma sahip olmadan anonim bilgiler ile yatırım yapıp mağdur olmak istemiyorsanız lütfen yazıyı dikkatle okuyunuz. İnternette olumlu-olumsuz makale, yazı ve dosyaları tarayarak kendi kararınızı kendiniz vermek zorundasınız. Yazıyı mümkün olduğu kadar sadeleştirerek akademik bir dilden uzak herkesin anlayacağı bir şekilde özet bilgi olarak kaleme aldım.
2008 yılında Amerika’da ödenmeyen konut kredilerinden dolayı bütün dünyayı etkisi altına alan büyük bir kriz yaşanmıştı. Türkiye krizden etkilenen ilk 3 ülke arasındaydı. Ancak 2001 krizinden yeterli dersi çıkaran Türkiye’nin bankalara sıkı bir denetim getirmesi krizden daha fazla etkilenmesine fırsat vermemişti.
2008 yılının son çeyreğinde Satoshi Nakamoto adında ki kişi bitcoin.org adlı sitede bir makale yayınladı. Bir manifesto niteliği taşıyan bu makale de finansal kuruluşlara, bankalara uğramadan para göndermenin mümkün olduğundan bahsediliyordu. P2P (Peer To Peer) yani uçtan uca – eşten eşe veri transferinin güven içerisinde yapıla biliniceğinden bahsediyordu. Blockchain veri ağını kullanacak olan bu paranın hiçbir devletin kontrol etmesinin de mümkün olmadığı belirtiliyordu.
Makale o dönemde çok az kişi tarafından fark edilmişti. Yeni bir teknolojiden bahsediliyordu. Bu teknolojinin pratiğinin mümkün olup olmayacağı da bazı forumlarda tartışılmıştı. Nakamoto, 3 Ocak 2009 günü Genesis (yaratılış) adını verdiği ilk blokunu Blockchain üzerinden yayınlayarak Bitcoin’i 0,06 $ değer ile dijital piyasada tedavüle soktu. Blockchain zincirinin ilk halkasına ‘Enter’ diyen Satoshi Nakamot’nun ilerleyen yıllarda finansal bir tufana start verdiğini yine çok az kişi fark etmişti.
Blockchain Logo
Tedavüle sokulan bu paranın değerinin farkına varanlar şuan milyon hatta milyar dolarlık servete sahip oldular. 0,06 $ ile yolculuğuna başlayan Bitcoin, 2010’da 1 $, 2013’te 143 $, 2013’ün sonunda ise 979 $ ile yatırımcısını milyoner yapmıştı. Aralık 2017 yılının son ayında yani Aralık ayında 20.000 doları test ederek rekor seviyeye ulaşan Bitcoin, zaman zaman çok sert düşüşler ve hızlı yükselişler yaşayan bu para yazıyı yazdığım tarih olan 6 Ocak 2018 tarihinde 16.843 dolar değer ile Kripto Para sektöründe en değerli para olma ünvanına sahip. Peki nedir bu Kripto Para Sektörü?
Bitcoin’den sonra Bitcoin’den türetilerek yaratılan birçok para piyasaya çıktı. Tüm bunlara Altcoin yani ‘Alternatif Coin’ deniliyor. Bitcoin, Blockchain altyapısını kullanır. Blockchain dağıtık bir veri ağından oluşur. Bu ağın içerisinde Madenci (Mining) denilen üreticiler var. Madenciler bireysel ya da kurumsal olarak üretim yaparlar. Madenciler sahip oldukları hash gücü kadar Bitcoin veya herhangi bir Kripto Para üretirler.
2009’dan 2013 yılına kadar herkes sahip olduğu bilgisayarlar ile madencilik yazılımları yükleyerek sisteme dâhil olabiliyorken 2013’ten sonra bireysel bilgisayarlar artık yetersiz kalmaya başladı. Zorluk oranı her ay yüzde 4 oranında artınca daha güçlü bilgisayarlar ile madencilik yapmak zorunda olan madenciler güç artırtmak zorunda kaldılar. Günümüzde artık bireysel madencilik çok zorlaştı. Kurumsal bir yapının altında veya daha büyük sermayeler ile madencilik yapılması gerekmektedir. Madencilik çok meşakkatli ve sabır isteyen bir iş. Ciddi sermayeler ile madencilik yapmak zorundasınız. Yeterli donanıma sahip olunmadan yapmak mümkün değil. Madenciliğin en büyük gider kalemi elektriktir. Türkiye’de elektrik phalı olduğu için yatırımın geri dönüşümü 12 ay hatta bazı yatırım bedellerinde bu süre 24 ayı bulabiliyor.
Bitcoin hala deneme aşamasında olan bir yazılımdan ibaret. Ama bu haliyle bile milyonlarca insanı heyecanlandırmış durumda. Bitcoin veya diğer Kripto Paralar bir şekilde kendilerine özgü bir piyasaya sahiptirler. 1 adet Bitcoin’in ileri ki yıllarda daha da fazla değerleneceği tahmin ediliyor. 50, 100, 500 bin hatta 1 milyon dolara kadar değerlenecek diye yorumlarda yapılıyor.
Bitcoin’den gelir elde etmek ve kazanmak için hala da geç kalmış olmazsınız. Ama her zaman her yerde şunu söylüyorum; Kripto Para piyasası hakkında çok derin bilgilere sahip olmadan bu işe kalkışmayın. Ne Al-Sat yapın ne de madenciliğe asla soyunmayın. Yetersiz ve kulaktan dolma bilgiler ile bu işe girişenler hep hüsran ile bu girişimlerinin sonlandırmışlardır.
Bitcoin herkesi zengin edecek bir şey değildir. Bilgi ve yatırım bedeline sahip olmalısınız. Dolar gibi karşılıksız üretilen bir para değildir. Bitcoin üretiminde bir yatırım bedeli mutlaka vardır. Elektrik maliyetleri ve en önemlisi sabırlı olmalısınız. Bitcoine yatıracağınız sermaye ihtiyacınızın olmayacağı bir sermaye olmalıdır. Kısa süreli giriş ve çıkışlar hep zarar ile sonuçlanmıştır. Yatırım bedelinizin karşılığını almanız için en az 12 aylık bir süreyi gözden çıkarmalısınız. Bitcoin madenciliği yapmak veya alıp satmak 2009, 2010, 2011, 2012 ve 2013 yılları gibi fırsatlar artık barındırmıyor. Zaman geçtikçe bu işin zorluk seviyesi hep yükseldi. Yükselmeye de devam ediyor.
Bitcoin’den türetilen Altcoinlere olan ilgi ülkemizde 2017 yılı itibarı ile büyük ilgi görmeye başladı. Altcoin sektörü 2017’nin 2. Çeyreğinden sonra adeta bir çılgınlığa dönüştü. Herkes herkese şua Altcoinin yükseldiğini ve yatırıma değer olduğunu, şu Altcoin’in ise düşüşte olduğunu uzak durulması gerektiğini söyleyip durdu. Ama hesaba katılmayan bir şey vardı: Bilgi
Evet bilgi sahibi olunmadan yatırımlar yapılıyor. Akşam pump (yükseliş) yaşayan bir coin sabah dump (iniş) yaşayarak dip yapıyor ve kazanç elde edilmiyor. Değeri 1 milyar dolar olmayan, değerleri genelde 10 milyon dolar civarında olan coinlere yapılan yatırımlar hayal kırıklığı ile sonuçlanıyor.
Bitcoin ve diğer Kripto Paralardan kazanç elde etmenin en iyi yöntemi madencilik yapmaktır. Al-Sat yapmak için yani alış ve satıştan kazanç elde etmek için finansal grafiklerden anlamak yani trader bilgisi gerekmektedir. Birde yatırımcı sürekli online olmalı. Piyasaları takip etmeli. Kulaktan dolma bilgiler ile yapılan yatırımlar hep hayal kırıklığına ve en önemlisi para kaybına neden oluyor.
Kripto Para varlıklarının change edilen borsalarda tutulması da büyük bir risktir. Dünyada kapanan ve sırra kadem basan birçok borsa ile birlikte bu varlıklar yok olup gittiği her zaman görülmüştür. Kripto değerlerin kişisel wallet (cüzdan)’lar da tutulması her zaman tavsiye ediliyor. Borsa konusunda da seçici olmak zorundayız. Yerli borsalar ile yabancı borsalara arasında bariz bir fiyat farkı her zaman vardır. Borsalar konusunda da seçici olmak lazım. Borsalar arası alımlar mutlaka en değerli Kripto Para olan Bitcoin ile yapılmalı.
Altcoin seçiminde dikkatli olmak lazım. TOP 10 veya listeyi biraz daha uzatalık dersek TOP 20 listesinin dışında ki coinlere yatırım yaparken çok seçici ve dikkatli olunmalıdır.
Blockchain teknolojisinden bahsettik. Bitcoin ve diğer coinlere üretim ve hareket imkanı veren bu teknoloji aslında daha heyecan verici. Blockchain gelecekte birçok teknolojiye ev sahipliği yapacak müthiş bir teknoloji. Şimdiden bir çok proje start almış durumda. Nesnelerin hareketi olan internet Blockchain ile birlikte değerlerin internetine dönüşüyor. Blockchain’e giren bir veri madenciler tarafından kanıta dayalı olarak onaylanıp saklandığı için ilerde noter, nüfus ve vatandaşlık hizmetleri, seçimler, gümrük ve daha bir çok sektör daha fazla anlam kazanacaktır. Smart Contrat denilen Akıllı sözleşmeler ile beşeri ilişkiler daha da kolaylaşacak. Blockchain, 21. yüzyılın başlarına tesadüf eseri düşmüş bir 22. yüzyıl teknolojisidir diyor Fizikçi Witten. Çok doğru ve tanımlayıcı bir cümle. Blockchain internetin insanlığa vermiş olduğu en güzel hediyelerden bir tanesidir diyebiliriz. Kripto Para piyasası iniş ve kalkışlarıyla bir şekilde yoluna devam etmektedir. Ama Blockchain gelecekte adından daha fazla bahsettirecek bir teknolojidir.
Merkez Bankaları, finansal kuruluşlar, bankalar ve devletler Bitcoin’e hali hazırda mesafeli yaklaşıyorlar. Kimi devletler kısmen de olsa vergilendirmişse de kimi devletlerde şiddetle yasaklamaktadırlar. Örneğin Nepal’de 2 kişi Kripto Para borsacılığı yaptıkları için hapis yatmaktadır. Ama aynı iş birçok ülkede serbest ve vergiye tabi durumda. En büyük madencilik tesisleri Çin’de faaliyet göstermektedir. Çin kontrolü dışında olmayan birçok borsayı kapattı. Japonya dolaşımda ki Bitcoinlerin yüzde 54’üne sahip bir ülke. Bu ülkede Bitcoin ile alışveriş yapma kültürü çok ileri düzeylerde.
SPK (Sermaye Piyasaları Kurulu) Aralık 2016’da bir ‘Bitcoin’ raporu yayınladı. Rapor Dr. Abdurrahman Çarkacıoğlu tarafından yazıldı. Çarkacıoğlu bahse konu raporun son parağrafın da devletin Bitcoin’i izlemeye almasını ve borsa faaliyetlerini kontrol altına almasını tavsiye ediyor.
Ama zaman zaman hükümet yetkilileri Bitcoin’den uzak durulması gerektiği söyleyip Bitcoin’i Lale Balonuna benzetmektedirler. Şahsım tarafından Alo Fetva aranarak dini boyutu hakkında bilgi almak için araştırmalar yaptım.Telefonda ki kişi herhangi bir fetvann olmadığını söyledi. Beni ‘Din İşleri yüksek Kurulu’ yönlendirdi. Sorumu oraya sormamı tavsiye etti. Soru şu idi; “Bitcoin veya diğer Kripto Paraları alıp satmak caiz midir?” Kasım 2017’de soruma verilen cevapta, Bitcoin vb. Kripto Paraları kullanımın ‘Caiz’ olmadığı yazılıyordu. Beklenen fetva yayınlanmıştı. Diyanet câiz olmadığına karar vermişti. Ama bu fetvadan sonra Türkiye borsalarında Bitcoin’in fiyatı adeta uçuşa geçmişti.
Bitcoin, teknolojisi Blockchain’in Türkçesi Blok-Zincir demek. Bloklardan oluşan bir zincirden bahsedilmesi de ‘Saadet Zincirine’ benzetilmesine neden olmuştu. Anlayan anlamayan bu teknoloji hakkında doğru olmayan bilgiler ile yorumlar yapmaya başladılar. Blockchain’in Türkçe anlamından (Blok-Zincir) yola çıkarak yatırımcıları ‘Saadet Zinciri’ benzetmesi ile korkutmak bu teknolojiye yazılım penceresinden bakanları ziyadesi ile güldürmeye yetmişti. Adı üzerinde Blok Zincir. Yani bu teknoloji bloklardan oluşuyor ve bu bloklar zincir manığıyla birbirine bağlı olarak çalışıyor. Bir veri sisteme girdiğinde bir blok onayladığı bir veriyi bir sonra ki bloka gönderiyor alan blokta bir başkasına gönderiyor. Verilerin madenciler tarafından onaylanması gerektiği için zincirleme olarak iş akış süreci meydana geliyor. Saadet zinciri bunun neresinde? Bu yorumların üstdüzey kişiler tarafından yapılması da işin en acı tarafı. Yani bilmeyenlerin sayısı bilenlerden daha fazla olduğu için bilmeyenlerin yorumları hep yazılıp çiziliyor. Ama işin aslı hiçte öyle değil. Bu teknolojiye adapte olmayan milletler çok geri kalacaklar. Gürcistan bile bu teknoloji de bizden daha da ileride. Suriye ve Irak hariç tüm komşularımız bu teknolojide çok yol aldılar.
Bitcoin ve bilumum Kripto Paralar ilerleyen zamanlarda daha fazla gündemde kalacak bir konu. Kamuoyu bu teknolojiye henüz hazır değil. TV ekranlarında boy gösteren akademik ünvana sahip eğitimciler, tedavülde ki paralara alternatif olarak çıkan bu paranın gereksiz olduğunu ve kullanılan paraların neyimize yetmediğini soruyorlar. Ama anladıkları bir konu var: Taş bittiği için Taş Devri bitmedi. Taşın varlığına rağmen insanlar gereksinimleri doğrultusunda bu devri kapatıp yeni bir devre başlangıç yaptılar diyebiliriz. İnsan soyu gelişmeye müsait bir canlı türüdür. 20 yıl önce mobil uygulamalar ile ödeme yapmayı bilmiyorduk ve belki de kimimiz hiç sıcak bakmıyordu. Güvenemiyorduk. Ama artık hepimiz mobil ödemeyi rahatlıkla yapabiliyoruz.
Bitcoin ile Kripto Para transferleri daha hızlı ve daha ucuzdur. Tedavülde ki paralar ile havale masrafları çok fazla. Bitcoin’in varlık nedenlerinden bir tanesi de tedavülde ki para hareketlerinin masraflı olmasına karşılık daha uygun transferler yapmak ve bankalar üzerinden transfer edilmesini bitirmektir diyebiliriz. Bitcoin ve diğer Altcoinler mevcut finansal düzene karşı biraz agresif paralardır diyebiliriz. Bitcoin, herkesin para üretebildiği ve 3. taraflara ihtiyaç olmadan para transferlerini gerçekleştirilebildiği bir yaşamı hedeflemektedir.
Türkiye’de Akbank, Blockchain tabanlı ve madenciliği olmayan para transferlerini kolaylaştıran, hızlandıran bir Altcoin olan Ripple ile anlaşarak bir ilki yaptı. Ripple dünyada bilinen birçok banka tarafından desteklenip tercih edilen bir Altcoin’dir. Bitcoin’den sonra ki en değerli para Ethereum’dur. Ethereum özellikle Akıllı sözleşmeler ile ön plana çıkmaktadır. Altcoin’lerin yüzde 80’i Ethereum teknolojisi kullanmaktadır. Altcoinler sadece para olma özelliğine sahip değiller. Altcoinler birbirlerinden farklı amaçlara da sahiptirler. Blockchain tabanlı birçok projede kullanılmaktadırlar.
Ülkemizde de birçok işletme Bitcoin ile kabul etmektedir. Örneğin Kadıköy’de Zihni Müzik Bitcoin karşılığında cd ve plak satışı yapmaktadır. Bitcoin ile ödeme kabul eden diğer işletmeleri öğrenmek için Google’a ‘Bitcoin ile ödeme kabul eden işletmeler’ diye arattırmanız yeterli olacaktır. Aralık 2017’de bir döner zincir markası olan Kasap döner, Bitcoin ile ödeme kabul ettiğini duyurdu. Kısacası Bitcoin yaşamımıza yavaş yavaş girmeye başladı.
Bu sektör parası olan herkesin girebildiği bir sektör değildir. Artık kısa sürede herkesi zengin edecek bir teknoloji değildir. 2009 itibarı ile sektöre dahil olanları zengin etti. Ama artık aynı fırsatlar geçerliliğini korumuyor. Yine de yatırım yapmak için geç kalmış değilsiniz. Yatırım yapmak, Bitcoin ile ödeme almak, yapmak için mutlaka uzman kişilerden destek alınmalı.
Bireysel ve kurumsal destek için:
ekovizyon@ekovizyon.com
POST A COMMENT.