Türkiye’den ihraç edilen, Hollanda’dan ithal edilen ürün ve hizmetler

Adnan Ateş’in haberi;

Türkiye ve Hollanda arasında ki gerilim hızla tırmanıyor. Türkiye etkin adımlar atmak için Hollanda seçim sonuçlarını bekliyor. Geçtiğimiz günlerde Almanya’da baş gösteren sorun Hollanda ile devam ediyor. Tüm bu tartışmalar güncelliğini koruyorken, Türkiye-Hollanda Dış Ticaret Değerleri, Türkiye’den Hollanda’ya ihraç ettiklerimiz ve Hollanda’dan ithal ettiğimiz ürün veya hizmetleri T.C Ekonomi Bakanlığı’nın Resmi Web Sitesinden yararlanarak sizler için derledik: 

Türkiye ile Ticaret

Genel Durum

Türklerle Hollandalılar arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin geçmişi 400 yıl öncesine dayanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun daveti üzerine ilk Hollanda elçisi 1612 yılında İstanbul’a gelmiştir. 1855 yılında Lahey’de açılan büyükelçiliğimize 1859 yılında Yahya Karaca Paşa atanmıştır. O dönemde Osmanlı-Hollanda ilişkilerinde başlıca konu ticarettir. Hollandalı tüccarlar tarafından satın alınan başlıca ürünler, Suriye ve İran’dan ipek, Asya’dan da baharat olmuştur. 17’nci yüzyılda Türkiye, Hollanda’ya yün ve pamuk ihraç etmeye başlamış, Hollanda da buna karşılık İstanbul ve İzmir’e pamuklu ve yünlü kumaş satmıştır. 19’uncu yüzyılda ise Hollanda’ya ihraç ettiğimiz en önemli ürün tütün olmuştur.

Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye ile Hollanda arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin güçlendirilmesi için 1934’te Türk-Hollanda Derneği kurulmuştur. Derneğin kuruluş anlaşması her iki ülkenin devlet başkanları olan Atatürk ve Kraliçe Wilhelmina tarafından imzalanmıştır. Bu olaydan önce 1930’da ise Hollanda’nın çok uluslu şirketi olan Philips, Türk Philips Ltd. olarak Türkiye’de faaliyete başlamıştır.

Türkiye ile Hollanda arasındaki ticari ilişkiler, Türkiye ekonomisinin 1980’li yılların başında dışa açılmasından sonra gelişme göstermiştir. 10-12 Şubat 1993 tarihleri arasında Rotterdam, Utrecht, Amsterdam, Den Haag ve Amersfort Ticaret Odaları temsilcilerinin katılımıyla oluşan Hollanda özel sektör heyetinin ülkemizi ziyareti sırasında ikili ticari ilişkileri geliştirmek amacıyla Türkiye-Hollanda İş Konseyi’nin kuruluşu tamamlanmıştır. İş Konseyinin Hollanda tarafı NETUBA (Netherlands-Turkey Business Association) olup üyeleri daha çok Türkiye ile iş yapan veya yapmak isteyen küçük ve orta ölçekli Hollandalı firmalardır. İş Konseyi en son toplantısını 2001 yılında Türkiye’de yapmıştır.

Öte yandan, 1996 yılında AB ile Türkiye arasında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşması ile birlikte diğer Avrupa ülkeleriyle olduğu gibi, Türkiye ile Hollanda arasındaki sanayi ürünleri ticaretinde uygulanan gümrük vergileri kaldırılmış ve bu durum iki ülke arasındaki ticaretin artmasını sağlamıştır.

Türkiye ile Hollanda arasındaki ticaret hacmi, hem ihracat hem de ithalattaki artışlarla devamlı bir artış trendi içerisindedir. 2002 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi yaklaşık 2,4 milyon dolar iken 2011 yılında 3 katına çıkarak 7,2 milyar dolara yükselmiştir. 2003 ve 2009 yılları arasında ikili ticaret ülkemiz lehine iken 2009 yılından sonra aleyhimize dönmüştür. 2013 yılında ise ihracatın artması ve ithalatın azalması ile birlikte Türkiye Hollanda’ya karşı 177 milyon dolarlık bir dış ticaret fazlası vermiş ancak, 2014 yılında Türkiye Hollanda’ya karşı tekrar dış ticaret açığı vermiştir. 2015 ve 2016 yıllarında ise iki ülke arasındaki dış ticarette ülkemiz lehine  dış ticaret fazlası gerçekleşmiştir.

Türkiye-Hollanda Dış Ticaret Değerleri (Milyon $)

Kaynak: TÜİK, ITC-Trade Map

Türkiye’nin Hollanda’ya İhracatında Başlıca Ürünler (1 000 $)

Kaynak: ITC-Trade Map

Türkiye’nin Hollanda’dan İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 $)

Kaynak: ITC-Trade Map

İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller

Türkiye ile Hollanda arasında karşılıklı ticaretin geliştirilmesi amacıyla imzalanan anlaşmalar aşağıda sunulmaktadır:

Türkiye-Hollanda Yatırım İlişkileri

Hollanda, Türkiye’de yapılan toplam doğrudan yabancı yatırım tutarı içerisinde ilk sırada bulunmaktadır. Toplam yabancı sermayeli firma sayısı açısından da, Alman ve Ingiliz firmalardan sonra, Hollandalı firmalar üçüncü sırada gelmektedir.

Bunlardan bazıları, onlarca yıldır Türkiye’de faaliyet gösteren Philips, Unilever, Shell ve ABN Amro gibi eski firmalardır. Son yıllarda Türkiye’de faaliyet göstermeye başlayan Hollandalı firmalar, daha cok, emlak ve inşaat sektörlerinde yatırım yapmıştır. Corio, Redevco ve Multi Turkmall gibi büyük Hollanda şirketleri ya yeni ticari projeler üstlenmekte ya da yerel firma ve gayrimenkulleri satın almaktadırlar. İnşaat ve pazarlama konularında uzmanlaşmış küçük ölçekli pek çok Hollanda firması, tatil yörelerindeki yerleşim projelerinde yoğun olarak faaliyet göstermektedir. Hollanda kökenli firmalar tarafından tercih edilen diğer alanlar ise şunlardır: Toptan ve perakende ticaret, turizm ve catering, nakliye ve haberleşme, makina sanayi, metal ve plastik işleme, tekstil ve hazır giyim, bilişim, yayıncılık ve eğitim sektörleri.

Toptan ve perakende ticaret alanında, hem C&A gibi tanınmış Hollanda perakende mağaza zincirleri, hem de ülke içi ve dışında farklı ürünlerin ticaretini yapan çok sayıda küçük firma bulunmaktadır. Turizm ve catering firmaları da emlak ve inşaat sektörlerinde faaliyet gösterenler gibi, çoğunlukla turistik yörelerde yatırım yapmaktadır. Bu iki sektörde çalışan Hollanda kökenli firmalar, genellikle Antalya, Aydın ve Muğla civarında yatırım yapmış bulunmaktadır.

Türkiye, geniş tüketici altyapısı ve Hollanda ile Avrupa’daki iç piyasalara hizmet verebilecek kalifiye teknik personele sahip olması nedeniyle, telekomünikasyon ve bilişim sektörlerinde de Hollandalı yatırımcıların büyük ilgisini çekmektedir. Bu sektörlerde faaliyet gösteren GreenCat, TopTel ve BitBrains gibi Hollandalı firmalar da Türkiye’de yatırım yapmış bulunmaktadır.

İki Ülke Arasındaki Ticarette Yaşanan Sorunlar

Rapor kapsamında bilgi verilmiş olan ve Hollandalı dış ticaret kurum ve kuruluşları tarafindan uygulanmakta olan ‘Türkiye Eylem Planı kapsamındaki saptamalardan birisi de, Hollanda iş çevreleri için Türkiye pazarının çok önem taşıdığı ve büyük potansiyel arzettiği, ancak Hollandalı işadamları nezdinde Türk firmalarının olumsuz bir imaja sahip olduğu, bunun da ticaretin ve yatırımların istenilen düzeyde artmasını engellediği yönündedir. Diğer taraftan, Hollandalı tüketiciler nezdinde de Türkiye ve Türk malı imajı çok iyi durumda değildir. Bu nedenle, özellikle nihai tüketiciye yönelik olan gıda maddeleri, tekstil ürünleri ve ev eşyası gibi Türk ürünlerinin, orijinal markaları ile, Hollanda’da yaşayan Türkler ve Türklere ait dağıtım kanalları haricinde, diğer tüketicilere yönelik olarak pazarlanması pek mümkün değildir. Nitekim bu tür ürünler, Türk bakkalı adı verilen küçük süpermarketlerde ve Türk kökenli kişilerin sahip olduğu mağazalarda satılmaktadır.

Türk işadamlarının Hollandalı firmalarla iş yaparken, bu kültürdeki iş yapma esaslarını ve genel olarak kültürel öğeleri öğrenmeleri ve dikkate almaları gereklidir. Hollandalı firmalarla ticaret yaparken, teslimat sürelerinde gecikme olmamasına özen göstermek ve sözleşme koşullarına uymak büyük önem taşımaktadır.

Ayrıca, Hollandalı firmalarla, çok iyi bir şekilde gözden geçirilerek imzalanmış yazılı sözleşmeler dahilinde ticaret yapmak; gerekirse bu konuda uzmanlaşmış danışmanlık firmalarından hizmet almak, ileride karşılaşılabilecek maddi kayıpların önüne geçecektir.Hollandalı bir firma ile yapılacak bir ihracat veya ithalat sözleşmesi sadece dayalı olduğu hukuki sistemi belirtmekle kalmayıp, aynı zamanda bir tahkim hükmü de içermelidir.

Uluslararası Ticaret Odası ve ulusal ticaret odaları, bu tür tahkim kolaylıkları sağlamaktadır. Bunun dışında Hollanda’da bağımsız tahkim hizmetleri sunan, Hollanda Tahkim Kuruluşu ‘NAI’ bulunmaktadır. Uluslararası alım satım sözleşmelerinde kullanılmak üzere önerilen bir madde şu şekilde olabilir: ‘İşbu sözleşme veya bundan kaynaklanan başka sözleşmelerle ilgili bütün ihtilaflar, İstanbul Ticaret Odası Tahkim Kuruluşu veya Hollanda Tahkim Kuruluşu (NAI) kurallarına uygun olarak tahkim yoluyla kesin olarak çözümlenecektir.’

Hollanda pazarına girebilmek için, öncelikle ürünle ilgili pazara ilişkin bilgiler ve dağıtım kanalları hakkında detaylı bir araştırma yapılmalıdır. Hollanda’nın ‘CBI’(www.cbi.eu) isimli kuruluşunun Hollanda ve tüm AB ülkeleri için hazırlamış olduğu pazar araştırmaları mevcuttur. Hollanda’ya gelerek, yerinde pazar araştırması yapmak, gerekirse bir danışmanlık firmasından pazara giriş ve pazara ilişkin detaylar konusunda hizmet almak çok faydalı olabilir.

Hollanda’ya ihracatımızda en başta gelen ürünler, hazır giyim ürünleri olup, Hollanda’nın bu ürünlerdeki toplam ithalatı içerisindeki payımız yaklaşık %10’dur. Bununla beraber, bu ürünler ya Türkiye’de fason olarak ürettirilmekte ya da büyük mağaza zincirlerinin Türkiye’de bizzat faaliyet gösteren acenta ve alım grupları tarafından ithal edilmekte olup, mağazalarda firmaların kendi etiketleri ile satılmaktadır.

Diğer yandan son senelerde, özellikle Çin başta olmak üzere, Hindistan, Pakistan ve bazı Uzakdoğu ülkelerinin tekstil ve hazır giyim dünya ihraç pazarlarında ve dolayısıyla Hollanda pazarında payını artırmış olması, sözkonusu ürünlerde Türkiye’nin ihracat artış hızının düşmesine neden olmuştur. Ayrıca, 2008 yılı başında, AB ve dolayısıyla Hollanda ithalatta Çin ürünlerine karşı uygulanan ek kotaları kaldırmış olup, Çin’den gelen rekabet daha da artmış bulunmaktadır.

Sonuç olarak, tüm bu etkenler gözönüne alınarak, Hollanda pazarında hazır giyim ürünleri de dahil olmak üzere tekstil ürünleri ihraç payımızı aynı seviyede tutabilmek ya da artış sağlayabilmek için, firmalarımızın, katma değeri daha yüksek, kaliteli ve tasarımı öne çıkan ürünlerle pazara yönelmesinde fayda vardır.

Aslında her türlü üründe bu yönde bir üretime yönelerek, hem ihracatları giderek büyümekte olan, özellikle Çin başta olmak üzere, Hindistan, Pakistan ve bazı Uzakdoğu ülkelerinden gelen ürünlerle fiyat rekabetinden kaçınmak, hem de geleneksel olarak en büyük ticari ortağımız olan AB (15) ülkelerine yönelik ihracatları giderek büyüyen AB’ye son alınan ülkelerden artan oranda gelecek olan rekabeti de hesaba katmak gerekmektedir.

Avrupa ve Hollanda pazarındaki rakiplerimizden gelecek olan fiyat rekabetinden uzaklaşmanın yolu, ürünlerimizi, çok düşük ihraç fiyatlarıyla pazara giren rakiplerimizin ürünlerinin kalitesi ve tasarımından mümkün olduğu kadar farklılaştırmaktır. Bunun için de Ar-Ge çalışmaları ve yenilikçi ürünler üretme yönünde çaba harcanması gerekmektedir.

Herşeye rağmen, Türk tekstil sanayiinde son yıllarda yapılan teknolojik yatırımlar ve makina parkındaki yenileştirmeler sayesinde, verimlilikte ve ürün kalitesinde artış sağlanmış; firmalar ucuz ithal girdi kullanarak, maliyetlerini de belli oranda düşürmüştür. Sektördeki firma yetkilileri, Avrupa’ya olan coğrafi yakınlığımız, bazı rakip ülkelere göre nakliye maliyetlerinin düşük olması, hızlı teslim süresi, iyi ve kaliteli servis gibi faktörler açısından, halen avantajlı durumumuzun devam etmekte olduğunu beyan etmektedir. Sektördeki firmalar, rekabet edebilmek için, kaliteli ve katma değeri yüksek ürünler üretmenin gerekliliğini de algılamışlar ve bu yönde daha yoğun çalışmaya başlamışlardır.

2008 yılında başlayan küresel ekonomik kriz nedeniyle bazı zorluklar yaşanıyor olsa da, Türkiye’de gemi inşa ve yan sanayiinde büyük bir gelişme olmuştur. Hollanda gibi geleneksel olarak denizci olan bir ülke ile bu alanlarda hem ortak yatırım hem de ihracat imkanlarımız açısından büyük bir potansiyel mevcuttur.

Son yıllarda ve özellikle 2008 yılından beri, Hollandalı firmalar bazı ürünler için ‘outsourcing’ konusunda Türk firmalarını tercih etmeye başlamışlardır. Firmalar, metal ve plastik işleme sanayilerindeki yüksek kapasite, kalifiye işgücü ve düşük maliyet gibi kriterler ve coğrafi yakınlık nedeniyle Türkiye’yi, Çin, Polonya ve Çek Cumhuriyeti gibi geleneksel ‘outsourcing’ ülkelerine alternatif olarak görmekte ve tercih etmektedir.

Organik tarım ürünleri , bilinçli ve alım gücü yüksek tüketicilerin fazla olduğu Batı Avrupa ülkeleri ve dolayısıyla Hollanda için giderek büyüyen bir pazardır. Bu ürünler için, Türkiye’nin elverişli iklimi, üretim olanakları ve coğrafi yakınlığımız göz önüne alındığında, ihracata yönelik olarak yatırım ve üretim konusu dikkate alınmalıdır.Şu anda Hollanda gıda pazarında satılan gıdaların % 3’ü organiktir. Satışlarda, süpermarketler ile organik ürünler ve sağlıklı ürünler konusunda uzmanlaşmış satış noktalarının herbirinin payı % 43, yemek dağıtım şirketlerinin payı % 4’tür. Organik ürünlerin %10’u ise, sadece organik ürünler konusunda uzmanlaşmış mağazalar, diğer satış noktaları ve İnternet üzerinden satılmaktadır. İnternet yoluyla organik gıda satın alma eğilimi de artmaktadır.

AB ve Hollanda helal ürünler pazarının yakın gelecekte daha da büyümesi beklenmekte olup, bu ürünlerin Hollanda’ya ihracatı da önemli bir potansiyel taşımaktadır. Son yıllara kadar, Hollanda da dahil olmak üzere, Batı Avrupa gıda pazarında faaliyet gösteren firmalar helal ürünler sektörüne çok fazla ilgi göstermemiş olmakla beraber, bu ülkelerdeki Müslüman nüfusun önemli oranda artmasıyla birlikte, son yıllarda sektöre yatırım yapmaya başlamışlardır. Batı Avrupa’daki Müslümanların sayısı 15-20 milyona, Hollanda’daki Müslümanların sayısı ise 1 milyona ulaşmış bulunmaktadır. Helal ürünler pazarının altyapısını oluşturmak ve firmalara mali destek sağlamak üzere Hollanda devleti 100 milyon Euroluk bir bütçe ayırmıştır. Ülkedeki en büyük süpermarket zinciri olan Albert Heijn, kısa bir süre önce, mağazalarında test niteliğinde helal gıda satışına başlamıştır. Hollanda’da helal ürün üreten firmalara sertifika veren 30 kuruluş bulunmaktadır.

AB ülkelerinde en üst düzeyde uygulanmakta olan gıda kalite ve güvenliği ve çevreye duyarlı üretim konusundaki mevzuat çerçevesinde, Hollanda’ya gıda ihracatında gereken belgelerden başlıcaları arasında, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, HACCP (Kritik Kontrol Noktalarında tehlike Analizi sistemi) gibi standartlar ve GlobalGAP sertifikası sayılabilir.

2017 Yılı Milli Katılımda Devlet Desteği Olan Fuarlar

2017 Yılı Bireysel Katılımda Devlet Desteği Olan Fuarlar 

T.C. Ekonomi Bakanlığı’nın aşağıda sunulan sayfasını inceleyiniz: TIKLAYIN

Kaynak:   T.C Ekonomi Bakanlığı