Bugün 1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı. Dünyada ilk kez 1890’da resmen kutlanan, Osmanlı topraklarına ise 1909’da Üsküp’teki “amele nümayişi” ile ulaşan 1 Mayıs, tarihi boyunca çekişmelerle anıldı.
Taksim’de 1 Mayıs tartışmaları
İstanbul Valiliği, 1 Mayıs kutlamalarına karşı Taksim’e giden 40 güzergahı kapatarak deniz ulaşımı, metro ve metrobüs seferlerine büyük bir kısıtlama getirdi. Taksim Meydanı bariyerlerle kapatıldı.
- Buna göre 1 Mayıs’ta karayolu trafiğine kapatılacak yollarda kısıtlama uygulamalarının saat 04.00’te, deniz ve raylı sistem ulaşım ağlarındaki kısıtlamanın ise 05.30 itibarıyla başlatılacağı duyuruldu. İstanbul’da pek çok toplu ulaşım hattı, Valilik kararıyla kapatıldı.
Ancak 1 Mayıs kutlamaları Taksim’de her zaman yasaklı değildi.
Türkiye’de 1 Mayıs
80 darbesinin ardından yasaklanan İşçi Bayramı, Osmanlı topraklarında ilk olarak 1909 yılında Üsküp’te, 1911 yılında Selanik’te ve 1912 yılında İstanbul’da kutlanıyor.
Cumhuriyetin ardından resmî tatil ilan edilen 1 Mayıs’ta gösteri yapılması 1924 yılında yasaklanırken, 1925’te çıkan Takrir-i Sükun Yasası ile de yasaklar devam ediyor. TBMM, 1 Mayıs’ın “Bahar ve Çiçek Bayramı” adı altında kutlanmasına tekrar izin verdiğindeyse takvimler artık 1935 yılını gösteriyor.
Kanlı 1 Mayıs
Türkiye’de İşçi Bayramı dendiğinde şüphesiz ki akıllara ilk olarak 1 Mayıs 1977’de Taksim Meydanı’nda yaşananlar geliyor.
Çeşitli illerden gelenlerle birlikte 500 bini aşkın kişinin katılımıyla Taksim Meydanı’nda düzenlenen ve tarihe “Kanlı 1 Mayıs” olarak geçen olaylarda resmî rakamlara göre 34, DİSK’e göre 36 kişi yaşamını yitirmiş; 130 civarı yaralı olduğu rapor edilmişti.
12 Eylül 1980’de Kenan Evren liderliğindeki askerî darbenin ardından 1 Mayıs, resmî tatil günü olma vasfını da yitirmişti.
2008–Günümüz
2008 yılının Nisan ayında, 1 Mayıs’ın “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlanması kabul edildi. Ancak sendikaların 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanması konusunda hükümetle uzlaşamaması sonucu Şişli ve civarında olaylar yaşandı. Bir sonraki yıl 1 Mayıs resmî tatil ilan edilmesine rağmen Taksim’de kutlanmasına yine izin verilmedi.
2010–2012 yıllarında Taksim’in açılmasının ardından büyük ölçüde olaysız geçen 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanması, 2013 yılında “Taksim’i Yayalaştırma Projesi” adı altında Topçu Kışlası inşaatının da aralarında bulunduğu projeler gerekçe gösterilerek yeniden yasaklandı. Mayıs ayı sonunda ise Gezi Parkı olayları patlak verdi.
Güncel durum
1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasına hâlâ resmî olarak izin çıkmış değil. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlamalarına ilişkin basın toplantısında, 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasına izin verilmeyeceğini açıkladı.
TÜRK-İŞ Başkanı Ergün Atalay ile HAK-İŞ Başkanı Mahmut Arslan da “1 Mayıs kutlaması için Taksim şart değil, ısrar edilmemeli” yorumunda bulundu.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan da son haftalarda yaptığı çeşitli açıklamalarda Taksim Meydanı’nda kitlesel kutlama taleplerini eleştirmiş, “sendikaların” Taksim Meydanı ısrarı olmadığını savunmuştu. “Türkiye’nin tüm meydanları işçilere açık. Emekçilerimizin alın teri Taksim’e sığmayacak kadar değerlidir” diyen Bakan Işıkhan, Taksim’de kutlamaları savunan CHP’yi de eleştirmişti.
1 Mayıs’ı Taksim’de kutlamak isteyen sendikaların başvurusunu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, geçen yıl Ekim’de aldığı kararla Taksim Meydanı’nda yapılacak 1 Mayıs kutlamalarının yasaklanmasının hak ihlali olduğunu bildirmiş; “Taksim Meydanı emekçilerin ortak hafızasıdır” demişti.
CHP sözcüsü Deniz Yücel, yaptığı açıklamada “Taksim Meydanı AK Parti iktidarı için bir travma. Ne zaman bir topluluk Taksim Meydanında gösteri hakkını kullansa bunu kendi bütünlüklerine bir saldırı olarak görüyorlar. Emekçilerin elini havada bırakmayın. Taksim Meydanı’nı 1 Mayıs’a açmaktan korkmayın” dedi.
- Yücel, “Taksim 1 Mayıs’a uygun değilmiş, terör riski varmış; siz kararlarınızı terör örgütlerinin tehditlerine göre mi alıyorsunuz? Siz güvenlik önlemi alamayacak ve işçisini, emekçisini koruyamayacak kadar aciz bir hükümet misiniz? Yoksa Türkiye’deki yasal sendikaları ve siyasi partileri terör örgütü olarak mı görüyorsunuz? Biz Taksim’den vazgeçmiyoruz“ ifadelerini kullandı.
CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik de sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımla vatandaşları 1 Mayıs’ta Taksim’e çağırdı. Çelik, mesajında “1 Mayıs’ta Taksim’e! Emeği, adaleti, sömürüden arınmış düzeni savunmak için hep birlikte Taksim’e yürüyoruz. Toplanma alanı: Saraçhane, Saat: 10.00″ bilgisini paylaştı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in de 1 Mayıs İşçi Bayramı’nda İstanbul’da olacağı ve milletvekilleri ve parti yönetimiyle birlikte Taksim’e yürüyeceği öğrenildi.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da 1 Mayıs için buluşma noktası olarak belirlenen Saraçhane’den seslenerek, “Taksim Meydanı’nda olmak için buluşacağız. Herkesi saat 10.00’da Saraçhane Meydanı’na bekliyoruz” dedi.
POST A COMMENT.